Ile można zaoszczędzić dzięki fotowoltaice?

Czy fotowoltaika się opłaca? Analiza kosztów i oszczędności

Inwestycja w instalację fotowoltaiczną to znaczący wydatek, który ma przynieść oszczędności w dłuższej perspektywie. Jednak wielu potencjalnych inwestorów zadaje sobie pytanie, czy fotowoltaika faktycznie się opłaca i ile można zaoszczędzić na rachunkach za prąd. W tym artykule przedstawiamy szczegółową analizę opłacalności instalacji fotowoltaicznej oraz rzeczywiste oszczędności, jakie można uzyskać w różnych scenariuszach.

Koszty instalacji fotowoltaicznej

Zanim przejdziemy do analizy oszczędności, przyjrzyjmy się kosztom, jakie wiążą się z zakupem i montażem instalacji fotowoltaicznej. Cena zależy od wielu czynników, ale najważniejsze z nich to:

• Moc instalacji - im większa moc, tym wyższy koszt
• Jakość komponentów - panele i falowniki wyższej klasy są droższe, ale bardziej efektywne i trwałe
• Złożoność montażu - instalacja na dachu skośnym jest zazwyczaj tańsza niż na dachu płaskim lub na gruncie
• Dodatkowe elementy - np. optymalizatory mocy, system monitoringu, magazyn energii

W 2023 roku średni koszt instalacji fotowoltaicznej w Polsce kształtuje się następująco:

• Instalacja 3 kWp: 15 000 - 18 000 zł
• Instalacja 5 kWp: 22 000 - 27 000 zł
• Instalacja 10 kWp: 40 000 - 50 000 zł

Powyższe ceny są orientacyjne i mogą się różnić w zależności od regionu oraz indywidualnych uwarunkowań. Do tych kosztów należy doliczyć ewentualne dodatkowe wydatki, jak np. wymiana licznika czy przygotowanie dokumentacji. Jednak warto pamiętać, że koszty te mogą być znacząco obniżone dzięki dotacjom lub ulgom podatkowym, o których pisaliśmy w poprzednim artykule.

Oszczędności na rachunkach za prąd

Główną korzyścią z posiadania instalacji fotowoltaicznej są oszczędności na rachunkach za energię elektryczną. Wysokość tych oszczędności zależy od kilku czynników:

• Ilości produkowanej energii (zależnej od mocy instalacji i nasłonecznienia)
• Zużycia energii w gospodarstwie domowym
• Stopnia autokonsumpcji (ile procent wyprodukowanej energii jest zużywane na bieżąco)
• Systemu rozliczeń z operatorem energetycznym
• Cen energii elektrycznej

Przykładowe obliczenia dla typowego gospodarstwa domowego

Rozważmy przykład typowego gospodarstwa domowego o rocznym zużyciu energii wynoszącym 4000 kWh i instalacji fotowoltaicznej o mocy 5 kWp.

Przy założeniu, że w Polsce z 1 kWp można uzyskać rocznie około 1000 kWh energii, nasza instalacja wyprodukuje około 5000 kWh rocznie. Obecnie w Polsce obowiązuje system rozliczeń net-billing, w którym nadwyżki energii są sprzedawane do sieci po cenach rynkowych, a energia pobierana z sieci jest kupowana po cenach detalicznych.

Przyjmijmy następujące założenia:

• Cena zakupu energii z sieci: 0,80 zł/kWh (średnia cena z opłatami dystrybucyjnymi)
• Cena sprzedaży nadwyżek do sieci: 0,30 zł/kWh (średnia cena rynkowa)
• Autokonsumpcja na poziomie 30% (czyli 30% wyprodukowanej energii jest zużywane na bieżąco)

Obliczenia:

1. Energia wyprodukowana: 5000 kWh
2. Energia zużyta na bieżąco: 5000 kWh × 30% = 1500 kWh
3. Energia wprowadzona do sieci: 5000 kWh - 1500 kWh = 3500 kWh
4. Energia pobrana z sieci: 4000 kWh - 1500 kWh = 2500 kWh
5. Wartość energii wprowadzonej do sieci: 3500 kWh × 0,30 zł/kWh = 1050 zł
6. Koszt energii pobranej z sieci: 2500 kWh × 0,80 zł/kWh = 2000 zł
7. Rzeczywisty koszt energii po odliczeniu wartości wprowadzonej energii: 2000 zł - 1050 zł = 950 zł

Bez instalacji fotowoltaicznej roczny koszt energii wynosiłby: 4000 kWh × 0,80 zł/kWh = 3200 zł

Roczna oszczędność: 3200 zł - 950 zł = 2250 zł

Okres zwrotu inwestycji

Okres zwrotu inwestycji (ROI) to czas, po którym oszczędności na rachunkach za prąd zrównają się z kosztem instalacji. Dla naszego przykładu:

Koszt instalacji 5 kWp po uwzględnieniu dotacji "Mój Prąd" (6000 zł): 27 000 zł - 6000 zł = 21 000 zł

Roczna oszczędność: 2250 zł

Prosty okres zwrotu: 21 000 zł ÷ 2250 zł = około 9,3 lat

Należy jednak pamiętać, że powyższe obliczenie nie uwzględnia:

• Rosnących cen energii (które skracają okres zwrotu)
• Kosztów kredytu (jeśli instalacja jest finansowana kredytem)
• Dodatkowych korzyści podatkowych (np. ulga termomodernizacyjna)
• Ewentualnych kosztów serwisowych i wymiany komponentów

Uwzględniając prognozowany wzrost cen energii o około 10% rocznie oraz ulgę termomodernizacyjną, rzeczywisty okres zwrotu może skrócić się do 6-7 lat.

Wpływ systematycznie rosnących cen energii

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na opłacalność fotowoltaiki są rosnące ceny energii elektrycznej. W ciągu ostatnich kilku lat obserwujemy systematyczny wzrost cen prądu, a prognozy wskazują, że tendencja ta utrzyma się w najbliższej przyszłości.

Jeśli przyjmiemy, że ceny energii będą rosły średnio o 10% rocznie, to za 10 lat cena 1 kWh może wynosić ponad 2 zł. W takim scenariuszu roczne oszczędności z instalacji fotowoltaicznej znacząco wzrosną, co dodatkowo skróci okres zwrotu inwestycji.

Zwiększenie autokonsumpcji

W systemie net-billing kluczowe znaczenie ma autokonsumpcja, czyli bezpośrednie wykorzystanie wyprodukowanej energii. Im wyższy poziom autokonsumpcji, tym większe oszczędności.

Sposoby na zwiększenie autokonsumpcji:

• Magazyn energii - pozwala przechować nadwyżki energii i wykorzystać je w godzinach, gdy instalacja nie produkuje prądu
• Inteligentne zarządzanie energią - systemy smart home, które automatycznie włączają urządzenia o dużym poborze energii (np. pralkę, zmywarkę) w godzinach największej produkcji
• Zasobnik ciepła - nadwyżki energii można wykorzystać do podgrzewania wody
• Dostosowanie nawyków - świadome korzystanie z urządzeń elektrycznych w godzinach produkcji energii

Zwiększenie autokonsumpcji z 30% do 50% w naszym przykładzie zwiększyłoby roczne oszczędności o około 700 zł.

Wpływ na wartość nieruchomości

Dodatkową korzyścią, o której często się zapomina, jest wzrost wartości nieruchomości. Domy wyposażone w instalacje fotowoltaiczne są zazwyczaj wyceniane wyżej niż podobne nieruchomości bez instalacji. Według badań przeprowadzonych na rynkach zachodnich, wzrost wartości może wynosić od 3% do 6% całkowitej wartości nieruchomości.

Podsumowanie - czy fotowoltaika się opłaca?

Na podstawie przeprowadzonej analizy możemy stwierdzić, że fotowoltaika w większości przypadków jest opłacalną inwestycją, szczególnie przy uwzględnieniu:

• Dostępnych programów dofinansowania
• Rosnących cen energii elektrycznej
• Długiego okresu użytkowania instalacji (25-30 lat)
• Wzrostu wartości nieruchomości
• Korzyści ekologicznych i niezależności energetycznej

Typowy okres zwrotu inwestycji w fotowoltaikę w Polsce wynosi obecnie od 6 do 10 lat, w zależności od indywidualnych uwarunkowań. Biorąc pod uwagę, że żywotność dobrej jakości instalacji to 25-30 lat, przez większość tego okresu będziemy czerpać korzyści z darmowej energii.

Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek jest indywidualny i przed podjęciem decyzji warto przeprowadzić szczegółową analizę opłacalności uwzględniającą specyfikę danego gospodarstwa domowego, dostępne programy dofinansowania oraz lokalne warunki nasłonecznienia.